محاسبه‌گر شاخص دیسپوزیشـن
ترکیب عملکرد سلول‌های بتا (HOMA-BETA) و حساسیت به انسولین (QUICKI)
آخرین به‌روزرسانی در: June 25, 2025
محاسبه‌گر شاخص دیسپوزیشـن
شاخص دیسپوزیشـن چیست؟
شاخص دیسپوزیشن یک مفهوم کلیدی در سلامت متابولیک است که نشان می‌دهد آیا سلول‌های بتای پانکراس، انسولین کافی جهت جبران سطح حساسیت به انسولین فرد تولید می‌کنند یا خیر.
یک پانکراس سالم باید برای غلبه بر مقاومت به انسولین، ترشح انسولین را افزایش دهد. شاخص دیسپوزیشن این رابطه را معمولاً با ضرب عملکرد سلول‌های بتا (مانند HOMA-BETA) در شاخص حساسیت به انسولین (مانند QUICKI) کمی‌سازی می‌کند.
چرا این شاخص اهمیت دارد؟
- دیدگاه کامل‌تری نسبت به وضعیت متابولیک نسبت به بررسی تکی حساسیت یا ترشح انسولین ارائه می‌دهد.
- مقدار پایین شاخص دیسپوزیشن پیش‌بینی‌کننده قوی برای خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در آینده است.
- در درک پاتوفیزیولوژی هیپرگلیسمی کمک می‌کند: آیا مشکل تولید انسولین، عملکرد انسولین، یا هر دو است؟
راهنمای تفسیر نتیجه (راهنمای مرجع)
جبران ناکافی (مقدار پایین):
شاخص پایین نشان می‌دهد که ترشح انسولین توسط سلول‌های بتا به اندازه کافی برای جبران مقاومت به انسولین کافی نیست. این وضعیت خطر بالاتری برای ابتلا به هیپرگلیسمی ایجاد می‌کند.
جبران کافی (مقدار بالا):
شاخص بالا نشان‌دهنده سازگاری مناسب عملکرد سلول‌های بتا با حساسیت به انسولین فرد است و نشانه سلامت متابولیک مطلوب می‌باشد.
سلامت متابولیک جامع
بهبود شاخص دیسپوزیشن نیازمند رویکردی دوگانه است: افزایش حساسیت به انسولین و حمایت از سلامت سلول‌های بتا.
- رعایت رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی.
- فعالیت بدنی منظم.
- حفظ وزن سالم بدن.
- تأمین خواب کافی و مدیریت استرس.
- اجتناب از سیگار کشیدن و مصرف زیاد الکل.
این صفحه توسط دکتر خوله عطیه – دکترای داروسازی، متخصص ایمونولوژی بررسی پزشکی شده است.