Vücut Kitle İndeksi Nedir?
Vücut Kitle İndeksi (VKİ), kişinin boyu ve kilosu kullanılarak yapılan basit bir hesaplamadır. Formül: VKİ = kg/m²; burada kg, kişinin kilogram cinsinden kilosu ve m², metre cinsinden boyunun karesidir.
VKİ, vücut yağ oranını tahmin etmek ve sağlık sorunlarına yol açabilecek kilo kategorilerini belirlemek için yaygın olarak kullanılan, uygun maliyetli bir araçtır. Ancak, doğrudan vücut yağ oranını ya da kişinin sağlık durumunu göstermez.
Formül ve Örnek
Metric: Metrik Formül: VKİ = Kilo (kg) / [Boy (m)]²
Imperial: İngiliz Formülü: VKİ = [Kilo (lbs) / (Boy (inç))²] x 703
Yetişkinler için VKİ Kategorileri
20 yaş ve üzeri yetişkinlerde VKİ, standart kilo durum kategorileriyle (DSÖ’ye göre) yorumlanır. Bu kategoriler şunlardır:
| VKİ Aralığı | Kilo Durumu |
|---|---|
| <16 | Ağır Zayıflık |
| 16 - 16.9 | Orta Derecede Zayıflık |
| 17 - 18.4 | Hafif Zayıflık |
| 18.5 - 24.9 | Normal Kilo |
| 25 - 29.9 | Fazla Kilo |
| 30 - 34.9 | Obezite Sınıf I |
| 35 - 39.9 | Obezite Sınıf II |
| ≥40 | Obezite Sınıf III (Morbid Obezite) |
Gebelikte VKİ Kullanımı
Gebelikte kadının mevcut VKİ’si, kilo durumunu değerlendirmek için kullanılmaz. Bunun yerine, gebelik öncesi VKİ’si kullanılarak gebelik boyunca sağlıklı bir sonuç için anne ve bebek açısından önerilen kilo artışı belirlenir.
| Gebelik Öncesi VKİ | Önerilen Kilo Artışı |
|---|---|
| Underweight (<18.5) | 28–40 lbs (13–18 kg) |
| Normal (18.5–24.9) | 25–35 lbs (11–16 kg) |
| Overweight (25–29.9) | 15–25 lbs (7–11 kg) |
| Obese (≥30) | 11–20 lbs (5–9 kg) |
Çocuklar & Ergenler için VKİ
Çocuklar ve ergenlerde (2-19 yaş arası) VKİ farklı yorumlanır. Hesaplama aynı formülle yapılır, ancak sonuç yaşa göre VKİ persentil tablosuna yerleştirilir.
Tıbbi Uyarılar & Sınırlamalar
VKİ faydalı bir tarama aracı olmasına rağmen, mükemmel bir sağlık göstergesi değildir. Bazı sınırlamaları vardır:
- Yağ ve kas kütlesi arasında ayrım yapmaz. Çok kaslı bir kişi, yüksek VKİ’ye sahip olabilir ama vücut yağı düşük olabilir.
- Vücut yağının (örn. karın yağı vs. çevresel yağ) dağılımını dikkate almaz, bu önemli bir risk faktörüdür.
- Belirli etnik gruplar, vücut geliştirmeciler veya yaşlılar için her zaman doğru sonuç vermeyebilir.